پنوماتیک ( نیوماتیک ) در زبان یونانی به معنی باد یا نفس میباشد , ولی در صنعت و فناوری امروز به معنی استفاده از هوای فشرده برای انتقال انرژی است . بدین ترتیب که هوا به وسیله ای یک کمپرسور فشرده شده و در سیستم پنوماتیک که در پایین توضیح آن آمده مصرف میشود . به علت مزایای خواص مانند بازده بالا , قابل کنترل بودن , سادگی تعمیر و نگهداری و .... باعث شده تا امروزه در صنعت رواج بسیاری داشته باشد .هر سیستم پنوماتیک شامل 3 قسمت عمده میباشد:تولید هوای فشرده معمولا این کار توسط کمپرسور انجام میشود ولی در موارد خاص میتوان از سیستم های دیگری نیز بهره گرفت . مانند انتقال هوای فشرده با مخزنتوزیع هوای فشردهتوزیع هوای فشرده در سیستم پنوماتیک یکی از مهمترین بخشهای طراحی و اجرای یک سیستم پنوماتیکی است . انتخاب صحیح قطر شیلنگها , انتخاب صحیح سایز شیر آلات و ریگلاتورها و موارد دیگر در طراحی یک سیستم پنوماتیک بسیار مهم میباشد . در تصویر زیر یک مدار ساده پنوماتیکی نشان داده شده است .کنترل کننده ها و انجام دهنده هادر هر سیستم پنوماتیک برای کنترل سرعت و یا قدرت انجام دهندها از دو ابزار عمده استفاده میشود . با توجه به فرمولهایی که در زیر آورده شده میتوان با کم کردن یا زیاد کردن فشار هوا قدرت انجام دهنده را کم یا زیاد کرد . برای این منظور معمولا از ریگلاتورهای فشار شکن استفاده میکنند . البته ریگلاتورها وظیفه دیگرشان ثابت نگاه داشتن فشار هوای سیستم میباشد . برایمثال اگر هوای فشرده سیستم شما توسط یک کمپرسور 6 الی 8 بار تولید میشود . یعنی کمپرسور در 6 بار روشن شده و در 8 بار خاموش میشود ( بصورت اتوماتیک ) سیستم با یک اختلاف دو بار (کیلو گرم بر سانتیمتر مربع ) مواجه میشود که باعث نوسان قدرت و سرعت انجام دهنده ها میشود . در یک سیستم در یک سیستم پنوماتیک معمولا یک ریگلاتور اصلی و احتمالا از چند ریگلاتور فرعی استفاده میشود ضرورت دارد که ریگلاتور اصلی همراه با واحد مراقبت استفاده شود .واحد مراقبت , رطوبت هوای فشرده را گرفته و آن را تصفیه میکند و نیز با مخلوط کردن هوا با روغن باعث طول عمر بیشتر سیستم میشود . ا از دیگر کنترل کننده ها میتوان به انواع فلو کنترل ها و یا فلو اگزوزها اشاره کرد . بیشترین کاربرد انجام دهنده ها در صنعت , استفاده از انواع جکهای پنوماتیکی است . جکها در مدلهای گوناگون و بسیار متنوع تولید میشوند که میتوان به جکهای قلمی , رادلس ( بدون شافت ) , کامپکت و .... اشاره کرد . از دیگر انجام دهنده ها میتوان به چکشها, موتورهای پنوماتیکی و .... اشاره کرد .
محاسبه قدرت جک از طرف بدون شافتF = نیروی واردهr = شعاع سیلندرπ = عدد پی ( 3.14159 ) p = فشار هوا محاسبه قدرت جک از طرف شافت دارr 1 = شعاع سیلندر ( یا پیستون ) r 2 = شعاع شافت